Employees’ Provident Fund Organisation (EPFO) હેઠળની Employees’ Pension Scheme (EPS-1995)માં કામદારોએ ઓછામાં ઓછા 10 વર્ષ સુધી યોગદાન આપ્યું હોય તો તેઓને નિવૃત્તિ પછી માસિક પેન્શન મળવાની લાયકાત મળે છે. 2025 માં EPFO દ્વારા અમલમાં લાવવામાં આવેલા સુધારેલા નિયમો મુજબ હવે પેન્શન મેળવવાની પ્રક્રિયા વધુ સરળ અને પારદર્શક બની છે.
10 વર્ષ પછી પેન્શન મેળવવાનો અધિકાર
જો કોઈ કર્મચારી 10 વર્ષની સતત સેવા આપે છે અને EPS માં યોગદાન કરે છે, તો તે પેન્શન માટે લાયક બને છે. જો તે 58 વર્ષની ઉંમરે નિવૃત્તિ લે છે તો તેને “પૂર્ણ પેન્શન” મળે છે. જો તે 50 થી 58 વર્ષ વચ્ચે પેન્શન લે છે, તો દર વર્ષે આશરે 4 ટકા ઘટાડો (early pension) લાગુ પડે છે. જો સેવા 10 વર્ષથી ઓછી હોય તો પેન્શન નથી મળતું, પણ તે પેન્શન ફંડમાંથી એકમુષ્ટ રકમ મેળવી શકે છે.
EPFO પેન્શનની ગણતરી કેવી રીતે થાય છે
EPFO ની EPS સ્કીમ અનુસાર માસિક પેન્શન ની ગણતરી આ સૂત્ર થી થાય છે:
માસિક પેન્શન = (પેન્શનેબલ પગાર × સેવાનાં વર્ષો) ÷ 70
ઉદાહરણ રૂપે જો તમારો માધ્યમ પગાર ₹15,000 છે અને સેવા 10 વર્ષ ની છે, તો તમને (15,000 × 10) ÷ 70 = ₹2,143 પ્રતિ મહિના પેન્શન મળશે. જો સેવા વધુ વર્ષ ની છે અથવા પગાર ઉચ્ચ છે તો પેન્શન રકમ સ્વાભાવિક રૂપે વધશે.
નવા નિયમોમાં શું ફેરફાર થયો છે
2025 ના અપડેટ મુજબ EPFO એ પેન્શન ક્લેમ પ્રક્રિયા સરળ બનાવી છે. હવે સભ્યોએ ફોર્મ 10D ઓનલાઇન સબમિટ કરી શકશે અને સેવાની અંતર (સર્વિસ ગેપ) સંબંધિત નિયમો પણ સ્પષ્ટ કરાયા છે. આ સુધારાથી કર્મચારીઓને તેમના પેન્શન હક મેળવવામાં વિલંબ ન થાય તે સુનિશ્ચિત થયું છે.
EPFO પેન્શન સંબંધિત મહત્વના મુદ્દા
- EPS-1995 સ્કીમ હેઠળ માસિક પેન્શન મેળવવા 10 વર્ષ ની ન્યૂનતમ સેવા જરૂરી છે.
- 58 વર્ષ એ નિવૃત્તિ ઉંમર ગણાય છે અને એ બાદ પૂર્ણ પેન્શન શરૂ થાય છે.
- અર્લી પેન્શન 50-58 વર્ષ ની ઉંમર વચ્ચે મળે છે પણ દર વર્ષે 4% કપાત થાય છે.
- 10 વર્ષ થી ઓછી સેવા હોય તો માસિક પેન્શન ન મળે પણ એકમુષ્ટ રકમ મળી શકે છે.
Conclusion: જો તમે EPFO માં 10 વર્ષ સેવા પૂરી કરી છે તો તમે EPS પેન્શન માટે લાયક બન્યા છો. તમારા પગાર અને સેવાનાં વર્ષ અનુસાર તમને દર મહિને નક્કી પેન્શન મળશે. જો તમારી સેવા લાંબી છે તો પેન્શન રકમ વધશે. EPFO ના નવા નિયમો નાગરિકોને વધુ પારદર્શક અને સરળ પેન્શન સુવિધા પ્રદાન કરવા તરફ એક મોટું પગલું છે.
Disclaimer: આ લેખ માત્ર સામાન્ય માહિતી માટે છે. EPFO સંબંધિત સચોટ અપડેટ્સ અને પેન્શન હિસાબ માટે અધિકૃત વેબસાઇટ epfindia.gov.in પર સંદર્ભ લેવો જરૂરી છે.
